Co to jest przekompensowanie i dlaczego jest niebezpieczne?
Przekompensowanie to zjawisko, w którym do sieci oddawana jest moc bierna pojemnościowa. W praktyce oznacza, że zamiast pobierać energię bierną z sieci, odbiornik ją do niej wprowadza. Choć sprawa brzmi niegroźnie, skutki przekompensowania mogą być poważne i kosztowne.
Najczęstszą przyczyną przekompensowania jest niedopasowanie układu kompensacji mocy biernej do rzeczywistego zapotrzebowania obiektu lub po prostu brak układu kompensującego moc bierną. Problem często pojawia się w instalacjach, gdzie zastosowano baterie kondensatorów o zbyt dużej mocy lub w przypadku obiektów z dużą liczbą długich linii kablowych i odbiorników energooszczędnych.
Skutki przekompensowania
Przekompensowanie prowadzi do:
- naliczania opłat za energię bierną pojemnościową,
- możliwości wystąpienia zjawiska rezonansu w sieci,
- obniżenia jakości energii i zakłóceń w pracy wrażliwych urządzeń,
- niepotrzebnego obciążenia infrastruktury sieciowej i zmniejszenia jej sprawności.
- podwyższenia napięcia sieciowego
Wbrew pozorom, przekompensowanie dotyczy nie tylko dużych zakładów przemysłowych, ale również obiektów użyteczności publicznej czy nawet budynków mieszkalnych, gdzie rośnie udział odbiorników energooszczędnych, w tym oświetlenia LED oraz instalacji fotowoltaicznych.
Jak rozpoznać, że instalacja jest przekompensowana?
Oto najczęstsze sygnały ostrzegawcze:
- opłaty na fakturze za energię bierną pojemnościową,
- zakłócenia w pracy urządzeń elektronicznych
- podwyższone napięcie sieciowe
Jak uniknąć przekompensowania?
Kluczowe jest odpowiednie dopasowanie układu kompensacji do charakteru i profilu pracy instalacji. W praktyce oznacza to:
- wykonywanie pomiarów obciążenia i parametrów sieci,
- dobór urządzeń kompensujących „szytych na miarę”,
- stosowanie dynamicznych układów kompensujących moc bierną np. filtrów aktywnych.
Zastosowanie filtrów aktywnych do realizacji zadania kompensacji mocy biernej ma tę zaletę, że filtr aktywny dynamicznie dostosowuje swoją moc do potrzeb instalacji i wykonuje kompensację w takim zakresie, w jakim w danej chwili jest potrzebny. Efektem pracy urządzenia jest wyeliminowanie mocy biernej pojemnościowej i obniżenie opłat za energię bierną. Filtr aktywny np. APF-100 i APF-300 produkcji Elsta Elektronika może jednocześnie realizować 3 główne funkcjonalności tj. kompensację mocy biernej zarówno pojemnościowej jako i indukcyjnej, filtrację wyższych harmonicznych prądu oraz symetryzację obciążeń, a tym samym kompleksowo przywrócić jakość energii elektrycznej do odpowiedniego poziomu.
Przekompensowanie a przepisy prawa
Ponadumowny pobór energii biernej pojemnościowej może podlegać opłatom. Operatorzy sieci naliczają kary w przypadku generowania nawet niewielkiej ilości mocy biernej pojemnościowej.
Dlatego przekompensowanie jest nie tylko problemem technicznym, ale i finansowym. Szczególnie niebezpieczne jest w układach, gdzie nie prowadzi się stałego monitoringu zużycia energii.
Bezpieczna kompensacja zaczyna się od analizy
Każdy przypadek kompensacji powinien rozpoczynać się od rzetelnej analizy danych, w tym analizy faktur i danych z liczników energii elektrycznej. W trudniejszych przypadkach np. w przedsiębiorstwach, w których poziom obciążenia jest zmienny lub występuje cykliczne załączanie i wyłączanie różnych odbiorników, warto przeprowadzić pomiary jakości energii elektrycznej.są Tylko wtedy możliwy jest precyzyjny dobór rozwiązania dopasowanego do konkretnej instalacji elektrycznej.
Optymalna gospodarka mocą bierną wymaga nie tylko urządzeń, ale przede wszystkim wiedzy i analizy danych pomiarowych.
