Iskrobezpieczeństwo to jeden z kluczowych elementów ochrony w środowiskach przemysłowych, gdzie istnieje ryzyko wybuchu. Mowa tutaj szczególnie o np. zakładach chemicznych, rafineriach czy kopalniach, w których występują przestrzenie zagrożone wybuchem gazów lub pyłów. W takich przestrzeniach iskra elektryczna lub temperatura elementów może spowodować zapłon atmosfery wybuchowej, dlatego zastosowanie urządzeń iskrobezpiecznych jest niezbędne.

Czym jest iskrobezpieczeństwo?

Iskrobezpieczeństwo polega na ograniczeniu energii elektrycznej w urządzeniu i łączącym oprzewodowaniu, mającymi kontakt z atmosferą wybuchową, do poziomu poniżej takiego, który mógłby spowodować zapłon atmosfery wybuchowej zarówno w wyniku iskrzenia, jak i nagrzewania się. Tego typu urządzenia są projektowane tak, aby nawet w przypadku awarii  nie doszło do generowania iskier elektrycznych i nagrzewania elementów zdolnych do zapłonu atmosfery wybuchowej. W urządzeniach mogą być zastosowane nadmiarowe elementy konstrukcyjne zapewniające dodatkowe zabezpieczenie minimalizujące ryzyko wybuchu.

Urządzenia iskrobezpieczne

Urządzenia iskrobezpieczne są specjalnie zaprojektowane tak, aby zminimalizować ryzyko wybuchu poprzez ograniczenie energii w obwodach elektrycznych wewnątrz urządzeń jak i łączącym je oprzewodowaniu. W przypadku stosowania tych urządzeń w strefach zagrożonych wybuchem, szczególną uwagę należy zwrócić na ich prawidłowe użytkowanie i konserwację. Urządzenia iskrobezpieczne są odpowiednio oznakowane, co ułatwia ich identyfikację i użytkowanie zgodnie z wymogami bezpieczeństwa.

Strefy zagrożone wybuchem

Urządzenia iskrobezpieczne są szczególnie ważne w strefach zagrożonych wybuchem , gdzie istnieje duże prawdopodobieństwo wystąpienia atmosfery wybuchowej. Przykładami takich stref są magazyny paliw, kopalnie, czy zakłady przetwórcze. W tych miejscach, każda iskra elektryczna, generowana przez niesprawne urządzenie, może mieć opłakane rezultaty.

Trzy poziomy ochrony

Urządzenia iskrobezpieczne mogą mieć trzy poziomy zabezpieczenia, odnoszące się do ich niezawodności.

Urządzenia oznakowane symbolem „ia”, mające bardzo wysoki poziom zabezpieczenia, zapewniają bezpieczeństwo nawet w przypadku wystąpieniu w urządzeniu dwóch uszkodzeń. Często wiąże się to koniecznością zabudowania w urządzeniu dodatkowych dwóch elementów nadmiarowych. W przypadku awarii dwóch elementów, ich funkcje przejmuje trzeci element i zapewnia dodatkowe zabezpieczenie, chroniąc obwód elektryczny przed ryzykiem zapłonu.

Urządzenia oznakowane symbolem „ib”, mające wysoki poziom zabezpieczenia, zapewniają bezpieczeństwo nawet w przypadku wystąpieniu w urządzeniu jednego uszkodzenia. Często wiąże się to koniecznością zabudowania w urządzeniu dodatkowego elementu nadmiarowego. W przypadku awarii elementu, jego funkcje przejmuje drugi element i zapewnia dodatkowe zabezpieczenie, chroniąc obwód elektryczny przed ryzykiem zapłonu.

Urządzenia oznakowane symbolem „ic”, mające normalny poziom zabezpieczenia, zapewniają bezpieczeństwo w czasie normalnej pracy urządzenia. Nie występuje konieczność stosowania elementów nadmiarowych.

Dobranie odpowiedniego poziomu zabezpieczenia urządzenia do poziomu zagrożenia jest kluczowa dla zapewnienia bezpieczeństwa.

Normy iskrobezpieczeństwa i oznaczenia

Urządzenia iskrobezpieczne i systemy, w których są stosowane muszą spełniać normy iskrobezpieczeństwa EN 60079-11 i  EN 60079-25 oraz być odpowiednio oznakowane, aby jasno wskazywały, że są przeznaczone do pracy w strefach zagrożenia wybuchem. Oznaczenie iskrobezpieczeństwa informuje, że dany sprzęt został zaprojektowany zgodnie z obowiązującymi normami i może być bezpiecznie używany w odpowiedniej dla poziomu zabezpieczenia strefie EX.

Zasady prawidłowego użytkowania i konserwacji

Użytkowanie zgodnie z instrukcjami producenta to kluczowy aspekt zapewnienia bezpieczeństwa w strefach zagrożonych wybuchem. Prawidłowe użytkowanie i regularna konserwacja są niezbędne do utrzymania funkcji ochronnych urządzeń. Co więcej, prób napraw urządzenia należy unikać, chyba że są one wykonywane zgodnie z zaleceniami i w sposób zapewniający zachowanie iskrobezpieczeństwa. Naprawiać urządzenia iskrobezpiecznie można tylko w ściśle kontrolowanych warunkach, aby nie narazić strefy zagrożenia wybuchem na ryzyko.

Skutki nieprzestrzegania zasad iskrobezpieczeństwa

Niewłaściwe użytkowanie lub serwisowanie urządzeń iskrobezpiecznych może prowadzić do poważnych zagrożeń. W strefach zagrożonych wybuchem każde odstępstwo od norm może skutkować wybuchem, który niesie ze sobą ryzyko dla życia ludzi oraz ogromne straty materialne. Iskry elektryczne mogą być wystarczające, aby zapoczątkować katastrofalną reakcję w atmosferze wybuchowej. Dlatego tak ważne jest, aby każdy element systemu był odpowiednio wyposażony i serwisowany zgodnie z wytycznymi.

Wymogi dla producentów

Producenci urządzeń iskrobezpiecznych muszą ściśle przestrzegać norm i przepisów, dbając o każdy aspekt bezpieczeństwa. Wysokiej jakości technologia pomiarowa stosowana w projektowaniu i produkcji pozwala na stworzenie urządzeń, które są niezawodne nawet w najtrudniejszych warunkach. Odpowiednie oznakowanie sprzętu oraz dokładne instrukcje użytkowania są niezbędne do zapewnienia, że produkty będą używane zgodnie z przeznaczeniem, minimalizując ryzyko wybuchu.

Co z tego wynika?

Iskrobezpieczeństwo to nie tylko zbiór norm i przepisów, ale przede wszystkim praktyka zapewniająca bezpieczeństwo w strefach zagrożonych wybuchem. Urządzenia iskrobezpieczne, odpowiednio zaprojektowane, użytkowane i serwisowane, stanowią pierwszą linię obrony przed wybuchami w miejscach, gdzie ryzyko ich wystąpienia jest wysokie. Należy pamiętać, że każda iskra elektryczna w strefach zagrożenia wybuchem może prowadzić do tragicznych skutków, dlatego tak ważne jest zachowanie wszelkich standardów bezpieczeństwa i regularne kontrole sprzętu.